حالا دیگر برای خیلی از مردم ایران، گرفتن تاکسی با یک اپلیکیشن ساده، امری عادی و روزمره است. اما همین روال عادی، زمانی ایدهای بلندپروازانه بود.
به گزارش پایگاه خبری خودروهای تجاری (سیونا)، ایدهای که در سالهای ابتدایی دهه ۱۳۹۰، وقتی هنوز گوشیهای هوشمند در ایران همهگیر نبودند، آرام آرام در ذهن چند کارآفرین جوان جوانه زد. نتیجهاش شد «اسنپ»؛ اولین تاکسی اینترنتی ایران.
⸻
آغاز از یک ایده borrowed
ماجرای اسنپ از سال ۱۳۹۳ شروع شد، زمانی که دو بنیانگذار اولیه، با الهام از مدل موفق شرکت اوبر (Uber) در آمریکا، تصمیم گرفتند نسخهای بومیسازیشده از آن را در ایران راهاندازی کنند. در ابتدا، نام این اپلیکیشن «تاکسییاب» بود، و تنها در بخش محدودی از شهر تهران فعالیت میکرد.
در گفتوگو با یکی از کارمندان قدیمی این استارتاپ آمده:
«اولش خیلی سخت بود. مردم نمیدونستن این چیه، رانندهها اعتماد نمیکردن، مسافرها هم نگران بودن. ولی تیم، شبانهروزی کار میکرد.»
⸻
تغییر برند، جهش به آینده
در سال ۱۳۹۴، تاکسییاب به «اسنپ» تغییر نام داد. تغییر برند نهتنها ظاهر مدرنتری به این پلتفرم داد، بلکه همزمان با تزریق سرمایه توسط یک شرکت بزرگ اینترنتی در ایران، موجب جهش فنی و تبلیغاتی بزرگی برای اسنپ شد.
اپلیکیشن شروع به رشد کرد: اول تهران، بعد کرج، مشهد، اصفهان و بهتدریج سایر شهرهای بزرگ. تا پایان سال ۱۳۹۵، اسنپ در بیش از ۱۰ شهر فعال بود و رشد کاربران و رانندگان با سرعت چشمگیری ادامه داشت.
⸻
موانع فرهنگی و قانونی
در مسیر رشد، اسنپ با چالشهای مختلفی مواجه بود؛ از مقاومت برخی رانندگان سنتی تاکسی گرفته تا نبود زیرساخت قانونی مشخص. در سالهای نخست، اعتراضات متعددی از سوی رانندگان تاکسی رسمی نسبت به فعالیت این پلتفرم مطرح شد.
«یادمه اون اوایل بارها رانندههای اسنپ از ترس تاکسیرانها شماره پلاکشونو میپوشوندن» – این را رضا، یکی از رانندگان اولیه اسنپ میگوید.
از طرف دیگر، نهادهای دولتی در ابتدا نسبت به نحوه مجوزدهی، نظارت و بیمه رانندگان این شرکت تردیدهایی داشتند. اما با گذر زمان و افزایش استقبال مردم، رویکرد رسمی نیز تعدیل شد و مسیر برای رسمیت یافتن فعالیت تاکسیهای اینترنتی هموار شد.
⸻
نوآوری، گسترش و سوپر اپ شدن
از سال ۱۳۹۷ به بعد، اسنپ تنها یک تاکسی اینترنتی نبود. این شرکت بهتدریج سبد خدماتش را گسترش داد: اسنپفود برای سفارش غذا، اسنپمارکت برای خرید روزانه، اسنپدکتر، اسنپرزرو، و اسنپکلاب به عنوان باشگاه مشتریان. این تنوع خدمات، جایگاه اسنپ را از یک سرویس حملونقل، به یک «سوپراپ» تمامعیار تغییر داد.
در همین بازه، رقابت با دیگر پلتفرمها مثل تپسی، ماکسیم، و کارپینو هم شکل گرفت. اما اسنپ با گستره بیشتر، توان مالی بالاتر، و تنوع سرویسها، در اغلب شهرها پیشتاز باقی ماند.
⸻
تأثیر بر جامعه و فرهنگ حملونقل
اسنپ فقط یک ابزار تکنولوژیک نبود، بلکه سبک سفر و فرهنگ حملونقل شهری را در ایران تغییر داد. حالا دیگر کسی برای گرفتن تاکسی، لزوماً کنار خیابان نمیایستد. قیمتها شفافتر شدهاند، دسترسی سریعتر شده، و بسیاری از افراد – بهویژه زنان – امنیت و راحتی بیشتری در سفر احساس میکنند.
از سوی دیگر، هزاران نفر از جوانان، بازنشستگان و حتی شاغلان نیمهوقت با رانندگی در اسنپ منبع درآمد پیدا کردند. گرچه چالشهایی مثل کمیسیون بالا، استهلاک خودرو و نارضایتیهایی وجود دارد، اما اسنپ برای بسیاری نقش یک فرصت اقتصادی قابلاعتماد را ایفا کرده است.
⸻
از یک ایده تا یک زیستبوم
در طی کمتر از یک دهه، اسنپ از یک استارتاپ نوپا تبدیل به یکی از بزرگترین بازیگران اقتصاد دیجیتال ایران شده است. حضور آن نهفقط شکل حملونقل، بلکه مدل خرید، درمان، تغذیه و حتی سبک زندگی بسیاری از مردم را تغییر داده است.
و حالا در سال ۱۴۰۴، این شرکت همچنان به دنبال نوآوریهای تازه است. مسیر آن از خیابانهای شلوغ تهران آغاز شد، اما حالا رد پایش در زندگی دیجیتال میلیونها ایرانی ثبت شده است.
گزارش: منیژه میرزایی
