پنج عاملی که زیان ‌دهی خودروسازان را ناگزیر می‌کند

به گزارش پایگاه خبری خودروهای تجاری (سیونا)، صنعت خودرو کشور در دو سال اخیر تحت فشار شدید تحریم‌هاست و همین مساله سبب کاهش تولید شد. روند منفی تولید خودرو با وجود همه تحریم‌ها در سال جاری مثبت شده است و شرکت‌ها امیدوارند در سال جاری میزان تولید خودرو را تا ۴۰۰هزار دستگاه نسبت‌به سال گذشته افزایش دهند. اما چرا با وجود رشد تولید و افزایش سهم داخلی‌سازی، شرکت‌های خودروسازی همچنان با زیان سروکار دارند؟ درهمین زمینه با رضا آریاراد، فعال و کارشناس مالی صنعت خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
چرا با وجود برنامه‌ریزی‌های مدون و تلاش بی‌وقفه مجموعه صنایع خودروسازی کشور، درآمدهای حاصل از فروش خودرو؛ هزینه‌های آن را پوشش نمی‌دهد؟ چرا خودروسازان در چند سال اخیر با زیان انباشته روبه‌ور بوده‌اند؟
عوامل بسیاری در تولید و سودآوری خودروسازان نقش دارند که با برنامه‌ریزی منسجم در تحقق دستاوردهای هرکدام از آن‌ها، چرخه تولید و خروج از ضرر و زیان تسهیل می‌شود. نخستین عامل موثر که تاخیر در ایجاد آن را می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین خلأ چرخه ناقص صنعت پنجاه‌ساله خودرو کشور در مسیر خودکفایی و تولید رقابتی در عرصه بین‌المللی عنوان کرد؛ تشکیل ستاد توسعه و تعمیق ساخت داخل بوده، این ستاد از زمان تشکیل تاکنون توانسته است به‌سرعت و با هدف افزایش تولیدات داخل در زمینه کاهش واردات کالاهایی که منشأ داخلی دارند، گام بردارد. همچنین توانسته است در مدت‌زمان کوتاهی با تحقق اهداف خودکفایی در سه میز تخصصی به کاهش ارزبری ۲۷۵میلیون یورویی اقدام کند. ضمن این‌که در تداوم این راه، میز چهارم در شرف برنامه‌ریزی و اجرا قرار دارد. 
پس به‌نظر شما تحریم‌ها و همچنین بحث داخلی‌سازی ناشی‌از آن بر صنعت خودرو و قطعه‌سازی تاثیر مثبتی داشته است؟
بله؛ خودکفایی هرچه بیشتر قطعات موردنیاز تولید محصولات متنوع خودرو با اعمال تحریم‌ها و ممنوعیت تداوم واردات قطعات خودرو به‌طور جدی درحال پیگیری است. موضوع تحریم از این نظر که خودباوری و اتکا به پتانسیل داخل را در بین مسئولان، تولیدکنندگان و مجموعه‌های تحقیقاتی و دانشگاهی کشور ایجاد کرده، یک فرصت ایده‌آل و طلایی برای افزایش میزان داخلی‌سازی و رشد تولید ناخالص داخلی کشور است. اما این مهم باید با تقویت زیرساخت‌های بنیادی ساخت داخل، به یک رویه بی‌وقفه بلندمدت تبدیل شود تا نتایج حاصل از آن در مقام مقایسه با محصولات مشابه بیگانه و نمونه‌های خارجی آن حائز شرایط استانداردهای کیفی رقابتی شود و از این رو، رونق در تولید باکیفیت محصول و فزونی در اشتغال پایدار پدید آید.
بحث تامین مواد اولیه و پرداخت ارز و ریال دغدغه این‌روزهای تولیدکنندگان است. این بحث چه تاثیری بر زیان‌ده شدن خودروسازان و قطعه‌سازان دارد؟
دومین عاملی که می‌خواستم به آن اشاره کنم همین موضوع است؛ سردرگمی و نبود هماهنگی در محاسبه و نحوه پرداخت ریالی و ارزی مجموعه تولیدکنندگان قطعه و شرکت‌های خودروسازی کشور به تولیدکنندگان مواداولیه داخل در تامین نهاده‌های تولید وجود دارد، به‌طوری‌که خودروسازی کشور برای تهیه مواداولیه استخراجی و فرآوری‌شده از منابع و معادن خدادادی کشور، ملزم به پرداخت ریال با محاسبه قیمت‌هایی هم‌راستا با نرخ‌های ارزی (فوب خلیج فارس) و گاه بیشتر هستند. باتوجه به تغییرات و افزایش قیمت‌ها، مواداولیه موردنیاز با قیمت‌های گزاف و سرسام‌آور به‌دست صنایع خودروسازی می‌رسد که این موضوع در بهای تمام‌شده محصول نهایی (خودرو) بسیار اثرگذار است. در حالی که خودروسازان بنا به رسالت حمایت از مصرف‌کنندگان در تولید خودروهای مقرون به‌صرفه و متناسب با توان مالی همه اقشار جامعه، امکان افزایش قیمت محصول نهایی را ندارند و از این رو چرخه تولید با مشکل روبه‌رو می‌شود.
 این عوامل تا چند درصد بر بهای تمام‌شده خودرو تاثیر می‌گذارد؟
تا زمانی که یک سازوکار مناسب کارشناسی‌شده و قانونی در زمینه برخوردار کردن صنعت خودرو از نهاده‌های تولید داخل با قیمت‌های مناسب و معقول‌تر وجود نداشته باشد، بهای تمام‌شده خودرو و زیان خودروسازان نیز به نسبت نوسانات نرخ مواد اولیه بالا می‌رود. از این رو، انتظار می‌رود به موازات آن‌که دولت و نهادهای نظارتی با حضور فعال سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و کار کارشناسی و قوی شورای رقابت می‌کوشند برای محصولات تولیدشده شرکت‌های خودروسازی قیمت‌های منصفانه و معقولی تعیین کنند، همزمان در این حوزه نیز ورود کرده و درخصوص متعادل‌تر کردن قیمت نهاده‌های تولیدات داخل به مجموعه خودروسازان و قطعه‌سازان کمک کنند. چراکه نهاده‌های تولید یکی از عوامل مهم در افزایش بهای تمام‌شده خودرو به شمار می‌آید و انتظار می‌رود دولت در این خصوص سیاست‌های موثری اعمال کند.
 به دو عامل برای زیان‌ده شدن تولید خودرو اشاره کردید که درحال‌حاضر مهم‌ترین عوامل زیان‌دهی خودروسازان هستند.