در جهانی که حمل‌ونقل شهری زمانی در انحصار تاکسی‌های سنتی بود، ظهور شرکت‌هایی مثل اوبر (Uber) توانست همه‌چیز را از پایه تغییر دهد.
به گزارش پایگاه خبری خودروهای تجاری (سیونا)، اوبر فقط یک اپلیکیشن نبود؛ نماد ظهور اقتصاد اشتراکی، فناوری در خدمت زندگی روزمره، و البته یکی از جنجالی‌ترین شرکت‌های دهه‌های اخیر شد.
⸻
آغاز داستان در یک شب برفی
ماجرای اوبر از یک ایده ساده در پاریس آغاز شد. در سال ۲۰۰۸، تراویس کالانیک و گرت کمپ، دو کارآفرین اهل سان‌فرانسیسکو، در یک شب زمستانی پس از شرکت در یک کنفرانس فناوری در پاریس، برای پیدا کردن تاکسی دچار مشکل شدند. همان‌جا بود که ایده‌ای جرقه زد:
چرا نتوان یک تاکسی را با موبایل و تنها با چند لمس پیدا کرد؟
نتیجه این ایده، راه‌اندازی اولیه سرویس UberCab در سال ۲۰۰۹ در سان‌فرانسیسکو بود؛ پلتفرمی برای درخواست خودروهای مشکی لوکس با راننده.
⸻
از کالیفرنیا تا جهان
در سال ۲۰۱۰، نام برند به سادگی به “Uber” تغییر کرد و توسعه آن سرعت گرفت. ابتدا در شهرهای دیگر آمریکا مثل نیویورک، شیکاگو و لس‌آنجلس راه افتاد و بعد از آن، ورود به بازارهای بین‌المللی آغاز شد.
تا سال ۲۰۱۴، اوبر در بیش از ۱۰۰ شهر فعال بود. در کشورهای گوناگون از هند و استرالیا تا برزیل و انگلستان، این اپلیکیشن به‌سرعت جایگزین تاکسی‌های سنتی شد. مردم به‌دلیل راحتی استفاده، شفاف بودن قیمت‌ها و دسترسی سریع، استقبال گسترده‌ای از آن کردند.
⸻
اقتصاد اشتراکی و مدل انقلابی
اوبر در قلب جنبش “اقتصاد اشتراکی” قرار گرفت. این شرکت، مالک هیچ خودرویی نبود، اما از طریق الگوریتم‌های هوشمند، رانندگان شخصی را به مسافران متصل می‌کرد. بسیاری از افراد عادی با خودروی شخصی‌شان راننده اوبر می‌شدند و درآمد کسب می‌کردند.
این مدل نه‌تنها سودده بود، بلکه باعث شد اوبر در ذهن مردم به‌عنوان نماد نوآوری در حمل‌ونقل جا بیفتد. در کنار آن، الگوریتم‌های نرخ‌گذاری پویا، رتبه‌بندی راننده و مسافر، و پرداخت درون‌برنامه‌ای، تجربه‌ای بی‌سابقه برای کاربران ایجاد کرد.
⸻
چالش‌های حقوقی و اعتراضات
اما مسیر رشد اوبر همیشه هموار نبود. در بسیاری از کشورها، اتحادیه‌های تاکسی‌داران سنتی به شدت علیه آن اعتراض کردند. در برخی شهرها فعالیت اوبر ممنوع شد و در جاهایی دیگر با محدودیت‌های قانونی روبه‌رو شد.
در فرانسه، رانندگان تاکسی خیابان‌ها را مسدود کردند. در لندن، مجوز فعالیت اوبر بارها به حالت تعلیق درآمد. حتی در آمریکا، بحث‌های حقوقی درباره اینکه آیا رانندگان اوبر کارمند محسوب می‌شوند یا پیمانکار مستقل، بارها به دادگاه کشیده شد.
⸻
رسوایی‌ها و تغییر مدیریت
در سال ۲۰۱۷، مجموعه‌ای از بحران‌های داخلی، از جمله اتهاماتی درباره فرهنگ سازمانی سمی، آزار جنسی در محیط کار و رفتار تند تراویس کالانیک، منجر به استعفای او از سمت مدیرعاملی شد.
«دارا خسروشاهی»، مدیر ایرانی‌تبار سابق شرکت Expedia، جایگزین او شد و با تمرکز بر شفافیت، آرام‌سازی فضا، و گسترش خدمات جانبی، دوران تازه‌ای را برای اوبر آغاز کرد.
⸻
تحول به یک سوپر اپلیکیشن حمل‌ونقل
اوبر دیگر فقط سرویس تاکسی نیست. این شرکت اکنون خدماتی مثل اوبر ایتس (Uber Eats) برای سفارش غذا، اوبر فریتش (Uber Freight) برای حمل‌ونقل بار، و حتی برنامه‌های مربوط به اسکوتر و دوچرخه الکترونیکی در برخی کشورها ارائه می‌دهد.
همچنین اوبر با سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های آینده‌محور مانند خودروهای خودران و تاکسی‌های پرنده، جایگاه خود را به‌عنوان بازیگر آینده حمل‌ونقل حفظ کرده است.
⸻
میراثی جهانی از یک اپ ساده
اوبر نه‌فقط یک شرکت، بلکه پدیده‌ای جهانی است که ساختار حمل‌ونقل را دگرگون کرده. با وجود چالش‌ها، انتقادات و موانع قانونی، این پلتفرم الگوی صدها سرویس مشابه در سراسر جهان شده است — از اسنپ در ایران گرفته تا گرب در جنوب‌شرق آسیا.
امروز، با گذشت بیش از ۱۵ سال از راه‌اندازی اوبر، این اپلیکیشن به بخشی جدانشدنی از سبک زندگی میلیون‌ها انسان تبدیل شده؛ الگویی از اینکه چطور یک ایده ساده می‌تواند دنیا را عوض کند.
گزارش: شیوا آبا
