در خیابان‌های قدیمی تهران، هنوز هم می‌شود رد لاستیک‌های بنزهای کلاسیک دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی را پیدا کرد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری خودروهای تجاری (سیونا)، ماشین‌هایی با طراحی خاص و صدای آرام موتور که آن روزها فقط در اختیار تجار، پزشکان و مسئولان بلندپایه بود. ستاره سه‌پر مرسدس بنز، از همان ابتدا نماد تشخص و قدرت بود؛ نه فقط در دنیا، بلکه در ایران هم این برند جایگاهی فراتر از یک خودروی لوکس داشت.
اما بنز چطور وارد ایران شد؟ چه مسیری طی کرد تا به یکی از محبوب‌ترین برندهای خارجی در بازار خودروی کشور تبدیل شد؟ و چرا هنوز هم، بعد از دهه‌ها، شنیدن نام بنز حس خاصی به آدم می‌دهد؟
از دروازه‌های تهران تا گاراژ ناصری؛ ورود نخستین بنزها
نخستین خودروهای بنز، اوایل دهه ۱۳۰۰ خورشیدی وارد ایران شدند؛ آن هم به‌صورت محدود و خاص. آن روزها ورود خودرو یک پدیده جدید بود و بنز، یکی از معدود برندهایی بود که پایش به خیابان‌های خاکی تهران باز شد. این ماشین‌ها که عمدتاً مدل‌های سنگین یا تشریفاتی بودند، بیشتر مورد استفاده دولت وقت و دربار قرار می‌گرفتند.
در دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، با توسعه صنعت حمل‌ونقل و افزایش ارتباط ایران با اروپا، پای خودروهای سواری بنز هم به کشور باز شد. در آن دوران، مدل‌های W120 و W180 به‌تدریج در میان طبقه مرفه شهری جا باز کردند. بیشتر این خودروها از طریق گمرک خرمشهر یا بندر بوشهر وارد می‌شدند و توسط واردکنندگانی مثل شرکت “خاور” در بازار تهران توزیع می‌شدند.
دهه ۴۰ و ۵۰؛ بنز در اوج محبوبیت
در دهه ۱۳۴۰، مرسدس بنز به‌عنوان یکی از برندهای محبوب ایرانی‌ها تثبیت شد. ورود مدل‌هایی مثل بنز ۱۸۰ و ۲۳۰ به بازار ایران، باعث شد قشر گسترده‌تری به این برند دسترسی پیدا کنند. همزمان، در بخش خودروهای تجاری هم کامیون‌ها و اتوبوس‌های بنز جایگزین برندهای قدیمی‌تر شدند و به‌مرور در سراسر کشور دیده می‌شدند.
در همین سال‌ها بود که کارخانه “ایران‌خودرو دیزل” (با نام قبلی ایران‌بنز) با مشارکت مرسدس‌بنز آلمان تأسیس شد و به تولید کامیون و اتوبوس با برند بنز پرداخت. این همکاری باعث شد تا نام بنز در صنعت خودروی سنگین ایران هم تثبیت شود.
در دهه ۵۰، خیابان ولی‌عصر و مناطق شمالی تهران پر از مدل‌های بنز سری E و S بود. آن زمان، اگر کسی یک بنز ۲۳۰ یا ۲۸۰ داشت، یعنی جایگاه اجتماعی‌اش را در شهر تثبیت کرده بود.
بعد از انقلاب؛ توقف واردات و بنزهای مانده در گاراژ
با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و به‌دنبال آن تحریم‌ها و محدودیت‌های واردات، ورود خودروهای بنز به کشور تقریباً متوقف شد. بسیاری از مالکانی که پیش‌تر بنزهای گران‌قیمت خریداری کرده بودند، حالا برای تأمین قطعات و تعمیرات دچار مشکل شدند. اما با وجود این محدودیت‌ها، مدل‌های کلاسیک دهه ۴۰ و ۵۰ همچنان در کوچه‌پس‌کوچه‌های تهران، شیراز، تبریز و رشت به حرکت ادامه می‌دادند.
در دهه ۶۰ و ۷۰، واردات بنز تقریباً فقط در سطح خودروهای سفارتی و دولتی انجام می‌شد. ماشین‌های مدل بالا و ضدگلوله‌ای که عمدتاً در اختیار نهادهای خاص قرار داشتند. اما عشق مردم به بنز همچنان زنده ماند.
دهه ۸۰ و ۹۰؛ بازگشت محدود و دوباره ممنوعیت
در ابتدای دهه ۸۰ شمسی، با کاهش نسبی محدودیت‌ها و باز شدن درهای واردات، بنزهای جدید بار دیگر به‌صورت رسمی و غیررسمی وارد بازار ایران شدند. مدل‌های C کلاس، E کلاس و حتی S کلاس در خیابان‌های مناطق مرفه‌نشین دیده می‌شدند. نمایندگی رسمی مرسدس‌بنز در ایران نیز برای مدت کوتاهی فعال شد و به ارائه خدمات پس از فروش پرداخت.
اما با تشدید تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های بعد، فعالیت مرسدس‌بنز در ایران دوباره متوقف شد. با این حال، خودروهای دست‌دوم این برند همچنان در بازار خرید و فروش می‌شدند و حتی مدل‌های قدیمی‌تر هم بازسازی و نگهداری می‌شدند.
امروز؛ بنز، هنوز هم یک رویاست
در سال ۱۴۰۳، اگرچه واردات رسمی مرسدس‌بنز به ایران به‌طور کامل متوقف است، اما بنزهای کارکرده و مدل‌های قدیمی همچنان در بازار حضور دارند. قیمت یک بنز E200 مدل ۲۰۱۶ در بازار آزاد ممکن است به ۷ تا ۹ میلیارد تومان برسد. مدل‌های کلاس S، اگر در شرایط خوبی نگهداری شده باشند، حتی تا بیش از ۱۵ میلیارد تومان نیز قیمت دارند.
در کنار خودروهای سواری، کامیون‌ها و اتوبوس‌های بنز که در ایران مونتاژ می‌شوند، هنوز هم از ستون‌های اصلی صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای کشور به‌حساب می‌آیند. ایران‌خودرو دیزل، همچنان با تولید برخی مدل‌های کلاسیک بنز برای مصارف باری و مسافری، نام این برند را در صنعت حمل‌ونقل زنده نگه داشته است.
جمع‌بندی؛ بنز در ایران، چیزی بیشتر از یک خودرو
بنز برای ایرانی‌ها فقط یک ماشین لوکس نیست؛ ترکیبی است از خاطره، کیفیت، نوستالژی و جایگاه اجتماعی. حضور این برند در تاریخ خودروی ایران با فراز و فرودهای زیادی همراه بوده، اما هیچ‌وقت از ذهن مردم پاک نشده است. حتی حالا که دسترسی به مدل‌های جدید آن سخت شده، هنوز هم در آگهی‌های خرید و فروش یا پارکینگ خانه‌های قدیمی، می‌توان ردپایی از این ستاره سه‌پر را دید.
گزارش: منیژه میرزایی
پایان پیام
