اواخر اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ بود که دستورالعمل اسقاط خودروهای فرسوده به منظور واردات و تولید انواع خودرو موضوع ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو ابلاغ و در رسانه‌ها اعلام شد.
به گزارش پایگاه خبری خودروهای تجاری (سیونا)، ابلاغی که باعث شد تا روند اسقاط خودرو در کشور شتاب گیرد. به طوری که با توجه به برنامه هفتم توسعه،سالانه لازم است تا ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده اسقاط شود که تا اواخر مرداد ماه امسال ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو برای اسقاط ثبت نام کردند و به گفته رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط خودروT هدف مدنظر افزایش این میزان به ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال است. این در حالیست که در ۱۲ ماه سال گذشته تنها ۷۲ هزار دستگاه خودرو اسقاط شد.
به منظور رسیدن به چنین هدفی نیز طرح‌های متعددی برای بالا بردن اسقاط خودرو در نظر گرفته شده تا روند افزایشی همچنان برقرار باشد. یک طرح مربوط به طرح جایگزینی خودروسازان است و دیگری مربوط به مراکز اسقاط که ۴۰ درصد مبلغ لاشه خودرو را به صاحب خودروی فرسوده بپردازند.
چندی پیش مهران سالاریه، رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاطخودروهای فرسوده گفته بود طرح‌های ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده در 2 دسته قرار دارد که شامل طرح جایگزینی و طرح غیرجایگزینی می‌شود. اگر متقاضی قبلا در طرح بدون جایگزینی یا همان طرح نقدی شرکت و خودرو را اسقاط کرده باشد، در طرح‌های جایگزینی نمی‌تواند شرکت کند. اگر مالک خودرو فرسوده تصمیم می‌گیرد در طرح‌هاینقدی شرکت کند، دیگر نمی‌تواند از تسهیلات طرح جایگزینیاستفاده کند.
بنابراین زمانی که خودرو را تحویل مراکز اسقاط می‌دهد، هزینهخودرو را دریافت کرده و کار به اتمام می‌رسد. اما اگر مالک خودرو فرسوده در طرح جایگزینی ثبت نام کند، می‌تواند از تسهیلات طرح‌ها برخوردار شود. ثبت نام در این طرح‌ها نیز از طریق شرکت‌های خودروساز یا سامانه یکپارچه فروش خودرو انجام می‌شود. خودروسازان طبق قانون موظف هستند 20 درصد از تولید خود را به طرح جایگزینی خودروهای فرسوده اختصاص دهد و اولویت تحویل خودرو هم باید برای مالکان خودروهای فرسوده باشد.
با وجود آنکه میانگین عمر خودرو در کشورهای صنعتی ۵ سال است و در ایران ۱۵ سال تعیین شده؛ اما به دلیل کاهش قدرت خرید مردم در سال‌های اخیر این میانگین در ایران به ۳۰ سال هم رسیده است. با توجه به این موضوع بازار خرید و فروش خودروهای فرسوده بسیار طرفدار دارد که در برخی موارد باعث ایجاد بازار سیاه می‌شود. اما در حال حاضر با اصلاح ساز وکار اسقاط خودرو، بازار سیاهی که پیش از این برای گواهیاسقاط ایجاد شده بود، به میزان قابل توجهی از بین رفته است.
به گفته محمود مشهدی شریف، رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط خودرو آمارهای موجود نشان می‌دهد از 30 میلیون و 159 هزار دستگاه انواع خودرویی که در سطح کشور تردد می‌کنند، 13 میلیون و 51 هزار دستگاه آنها فرسوده است.
همچنین بر اساس ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو، سن فرسودگی خودروهای شخصی 20 سال تعیین شده است. سن فرسودگی خودور‌های عمومی از قبیل تاکسی 12 سال است و در حال حاضر از 21 میلیون دستگاه خودروی شخصی، یک‌میلیون و 300 دستگاه فرسوده و از 400 هزار دستگاه خودروی تاکسی 190 هزار خودرو فرسوده است.
با توجه به آنچه گفته شد پس از ابلاغ اصلاح ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو، از تاریخ 23 اسفند 1402 تمامی امور مرتبط با نوسازی ناوگان و اسقاط خودرو و اخذ نخستین مجوز شماره‌گذاری خودروهای تولید داخل و وارداتی از ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور به وزارت صمت واگذار شد.
گفتنی است از طریق سامانه جدید ستاد نوسازی به نشانیNNHK.IR که از 26 فروردین راه‌اندازی شده است طرح جایگزین خودروهای شخصی، طرح جایگزینی تاکسی، طرح تولید گواهی اسقاط و… در آن امکان پذیر شده است و متقاضیان برای شرکت در این طرح می‌توانند به این آدرس مراجعه کنند.
گزارش: آزاده باقری
