تایرسازان داخلی رو به نسیه‌فروشی آورده‌اند

به گزارش پایگاه خبری خودروهای تجاری (سیونا)، در یادداشت میثم فخاریان آمده است: صنعت تایر به لحاظ نقش آن در بخش حمل‌ونقل کشور، یک محصول استراتژیک به حساب می‌آید که هرگونه کمبود در عرضه آن، تبعات اقتصادی و اجتماعی را در پی خواهد داشت. در طی دهه­‌های گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پیشرفت­های بسیاری در عرصه تایرسازی کشور حاصل شد؛ تا جایی که بنابر گزارشات موجود و مطالعات انجام شده، در حال حاضر بیش از ۱۰ کارخانه تایرسازی در کشور فعال است. یکی از نقاط قوت کشور در حوزه تایر، برخورداری از منابع غنی نفتی است، زیرا پایه مواد اولیه لاستیک از مشتقات نفتی تامین می­‌شود و این موضوع باعث شده تا از ظرفیت­های بالقوه­ای در این صنعت برخوردار شویم. البته صرفا تکیه بر برخورداری از منابع نفتی، ضامن پیشرفت و توسعه صنعت مذکور نیست، زیرا در کنار این استعداد و ظرفیت ها ، پیشرفت در فناوری تولید تایر نیز ضرورتی است که یقینا در فقدان و خلاء آن، امکان تولید انواع تایر محال ممکن خواهد بود. در عرصه تایر نیز، همچون بسیاری از بخش­ها و صنایع کشور شاهد توسعه و پیشرفت بوده­‌ایم، اما سرعت و شتاب این پیشرفت تاحد مطلوب فاصله دارد.
تولید تایرهای سواری در کشور در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ به ۳.۹ میلیون حلقه افزایش یافت و از ۲۱.۴ میلیون حلقه به ۲۵.۳ میلیون حلقه رسید. طی همین مدت واردات این گروه از تایر نیز ۱.۴ میلیون حلقه افزایش یافت و از ۳.۵  میلیون حلقه به ۴.۹ حلقه رسید. در مجموع نزدیک به ۵ میلیون حلقه تایر در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ تایر سواری بیشتری وارد بازار شد. از طرفی ابلاغیه ممنوعیت صادرات تایر از سال ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۴۰۰ نیز به انباشت بیشتر تایر دامن زده است. شواهد نشان می­‌دهند که بازار کشش این تعداد تایر را نداشته و با مازاد بر نیاز مواجه شده است. طبق بررسی­‌های به عمل آمده، در حال حاضر نزدیک به ۳ میلیون حلقه تایر مازاد بر نیاز به دلیل برهم خوردن تعادل بازار در مراکز عرضه انباشت شده است. این موضوع هرچند به نفع مصرف­کنندگان است، اما کارخانه‌های تولید تایر با حداقل سود و حتی گاهی اوقات بدون سود اقدام به فروش تایرها می­‌کنند تا به سرمایه اولیه برسند. با تداوم این رویه شاهد حضور گمرنگ توزیع­‌کنندگان تایر را در بازار هستیم و همچنین کارخانه‌ها نیز شروع به نسیه­‌فروشی کرده­‌اند. نسیه­‌فروشی منجر به کاهش نقدینگی در اختیار کارخانه‌ها شده و در نتیجه، خریدهایشان را دچار اشکال کرده است، لذا شاهد افزایش نیاز تولیدکنندگان به وام و تسهیلات نیز هستیم؛ بنابراین تداوم این مساله در بلندمدت منجر به کاهش تولید کارخانه‌ها خواهد شد.
تولیدکنندگان تایرهای سواری اکنون روی لبه تیغ حرکت می­‌کنند. ابلاغیه رفع موانع صادراتی با توجه به تصویب شورای عالی صادرات در خصوص آزاد شدن صادرات تایر در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۴۰۰ به بهبود کمی و کیفی تولید تایر کمک شایانی نکرده است. از طرفی این صنعت با چالش‌های بزرگی مخصوصا در سال‌های اخیر به واسطه شرایط اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی در مسیر تولید مواجه بوده است. آنگونه که گزارش‌های شرکت‌های این صنعت نشان می‌دهد، تولیدکننده‌های تایر به شدت به تحریم حساس هستند، زیرا از نظر تکنولوژی ۱۰۰‌ درصد، از نظر ماشین‌آلات ۸۵ درصد و از نظر مواداولیه حدود ۵۰‌ درصد وابستگی خارجی دارد؛ بنابراین شرایط تحریمی وضعیت این صنعت را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و برای ادامه حیات چاره‌ای جز اتکا به ظرفیت‌های داخل متصور نیست.
رشد و توسعه صنعت تایر سواری و حتی بقای آن امروزه با چالش­های متعددی روبه­‌روست. از این­ رو شناخت این چالش­ها، شناخت عوامل موثر بر توسعه و یا محدودتر شدن این چالش­ها، شناخت راهبردهای اساسی به منظور آمادگی برای جهان آینده، حفظ و توسعه روند رشد صنعت تایر سواری کشور، رقابت­‌پذیری موثر در بازارهای داخلی و منطقه­‌ای با رقبای جهانی و تفوق بر چالش­های موجود و چالش­های فراروی این صنعت، موضوع این بررسی است. برخی موانع و چالشها به شرح زیر است:
۱. نوسانات قیمت نفت و تاثیر آن بر روی قیمت محصولات پتروشیمی و مواد اولیه تایر: از آنجایی که نوسانات قیمت نفت بر روی قیمت محصولات پتروشیمی تاثیر­گذار است، این موضوع بر روی قیمت محصولات پتروشیمی که از مواد اولیه تایر است تاثیر­گذار است.
. اثرگذاری تحریم­ها و وابستگی شدید صنعت تایر سواری به فناوری، ماشین­‌آلات و مواد اولیه به خارج: مسئله تحریم­ها نیز برای این صنعت مهم تلقی می­‌شود.
۳. افزایش قیمت مواد اولیه تایر در اثر تورم و نوسانات قیمت ارز: ۵۰ درصد از مواد اولیه صنعت تایر نظیر کائوچوی طبیعی، برخی از مواد گروه کائوچوی مصنوعی و تعدادی از مواد شیمیایی و سیم (استیل کورد) وابستگی خارجی دارد. همچنین بیش از ۶۰‌درصد مواد اصلی تولید تایر را مشتقات نفتی تشکیل می‌دهد و این امر باعث تاثیر زیاد قیمت نفت در بهای تمام‌شده تایر می‌شود.