صنعت خودرو در جهان طی سال‌های اخیر دچار تحولات گسترده‌ای شده است؛ تحولی که در ایران نیز به تدریج نمود پیدا کرده است.
به گزارش پایگاه خبری خودروهای تجاری (سیونا)، یکی از مهم‌ترین تغییرات این حوزه، ورود خودروهای برقی به بازار است که با توجه به نگرانی‌های زیست‌محیطی، افزایش قیمت سوخت و پیشرفت فناوری، روز به روز محبوب‌تر می‌شود. در این گزارش به بررسی وضعیت فعلی خودروهای برقی در ایران، چالش‌ها و فرصت‌های موجود و چشم‌انداز آینده این صنعت پرداخته شده است.
با وجود آنکه خودروهای برقی سال‌هاست در جهان حضور دارند، ورود آنها به بازار ایران نسبتا تازه است. افزایش آگاهی عمومی درباره مزایای خودروهای برقی، از جمله کاهش آلودگی هوا، کاهش هزینه‌های سوخت و نگهداری، سبب شده که تقاضا برای این خودروها در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته باشد.
شرکت‌های واردکننده خودروهای برقی، مدل‌هایی از برندهای معتبر جهانی را به ایران آورده‌اند و برخی شرکت‌های داخلی نیز برنامه‌هایی برای تولید نمونه‌های برقی دارند. با این حال، تعداد خودروهای برقی در خیابان‌های ایران هنوز ناچیز است و سهم بازار آنها کمتر از یک درصد کل خودروهای فعال در کشور است.
از سوی دیگر، زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از خودروهای برقی در ایران به کندی در حال توسعه است. تعداد ایستگاه‌های شارژ عمومی در شهرهای بزرگ افزایش یافته، اما هنوز برای پوشش کامل و راحت مصرف کنندگان کافی نیست.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای خودروهای برقی، کاهش آلودگی محیط زیست است. با توجه به مشکلات جدی آلودگی هوا در کلان‌شهرهای ایران، جایگزینی خودروهای بنزینی و دیزلی با خودروهای برقی می‌تواند به بهبود کیفیت هوا کمک شایانی کند.
همچنین، خودروهای برقی هزینه‌های عملیاتی کمتری دارند؛ از جمله کاهش هزینه‌های سوخت، نگهداری و تعمیرات. موتورهای برقی قطعات متحرک کمتری نسبت به موتورهای احتراقی دارند و بنابراین عمر مفید بیشتری دارند و کمتر دچار خرابی می‌شوند.
با افزایش قیمت‌های جهانی نفت و همچنین مشکلات واردات سوخت، مصرف کنندگان ایرانی می‌توانند با انتخاب خودروهای برقی، صرفه جویی مالی قابل توجهی داشته باشند.
از طرفی، توسعه صنعت خودروهای برقی می‌تواند زمینه ساز پیشرفت فناوری‌های مرتبط در کشور شود. شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌های حوزه فناوری‌های پاک می‌توانند فرصت‌های شغلی جدید ایجاد کنند و اقتصاد کشور را در مسیر سبزتری هدایت نمایند.
با وجود تمام مزایا، صنعت خودروهای برقی در ایران با چالش‌های متعددی مواجه است. یکی از مهم‌ترین آنها کمبود زیرساخت‌های شارژ است. ایستگاه‌های شارژ کافی در سراسر کشور وجود ندارد و بسیاری از شهرها و جاده‌ها فاقد این امکان هستند. این موضوع موجب می‌شود که مصرف کنندگان در استفاده روزمره از خودروهای برقی دچار دغدغه شوند.
همچنین، قیمت بالای خودروهای برقی نسبت به خودروهای بنزینی یا دیزلی، یکی از موانع اصلی برای پذیرش عمومی آنهاست. هزینه‌های تولید باتری‌های لیتیوم-یون که بخش عمده قیمت خودروهای برقی را تشکیل می‌دهند، در ایران به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های وارداتی بالا است.
مسائل مربوط به تامین و بازیافت باتری‌های خودروهای برقی نیز نگرانی‌های زیست محیطی خاص خود را به همراه دارد. عدم وجود سیستم‌های کارآمد برای بازیافت باتری‌ها می‌تواند باعث آلودگی‌های جدید شود.
نهایتا، نبود قوانین و سیاست‌های حمایتی قوی از سوی دولت در زمینه مالیات، مشوق‌های خرید و توسعه زیرساخت‌ها، روند توسعه خودروهای برقی را کند کرده است.
با توجه به روند جهانی و تعهد کشورها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، انتظار می‌رود که ایران نیز در آینده نزدیک به سمت توسعه گسترده‌تر خودروهای برقی حرکت کند. برخی از برنامه‌های دولتی، از جمله طرح‌های توسعه زیرساخت‌های شارژ و حمایت از تولید داخل خودروهای برقی، نشانه‌های مثبتی در این راستا هستند.
شرکت‌های خودروسازی داخلی نیز به تدریج پروژه‌هایی برای تولید خودروهای برقی آغاز کرده‌اند که می‌تواند به کاهش قیمت و افزایش دسترسی به این خودروها کمک کند.
افزایش همکاری‌های بین المللی و جذب سرمایه گذاری خارجی می‌تواند به ارتقای فناوری تولید و تامین باتری‌ها کمک کند و در نهایت شرایط را برای رشد بازار خودروهای برقی مهیا سازد.
ورود خودروهای برقی به بازار ایران یک فرصت بزرگ برای تحول صنعت خودرو و بهبود شرایط زیست محیطی کشور است. با وجود چالش‌های موجود در زمینه زیرساخت‌ها، قیمت و سیاست‌های حمایتی، پتانسیل بالایی برای رشد این صنعت وجود دارد. توسعه خودروهای برقی می‌تواند نه تنها به کاهش آلودگی هوا و صرفه‌جویی در مصرف سوخت کمک کند، بلکه زمینه ساز پیشرفت فناوری‌های نوین و رشد اقتصادی در کشور نیز باشد.
برای موفقیت در این مسیر، نیاز به برنامه ریزی دقیق، حمایت‌های دولتی و سرمایه گذاری گسترده در زیرساخت‌ها و فناوری است. اگر این موارد فراهم شود، می‌توان انتظار داشت که خودروهای برقی به یکی از ستون‌های اصلی صنعت خودرو در ایران تبدیل شوند و سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص دهند.
گزارش: آزاده باقری
